Wat is een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) en waarom is dit belangrijk voor ondernemers?

Een misstap op de ladder, een burn-out die blijft hangen of simpelweg te veel hooi op je vork. Als ondernemer betekent dat vaak één ding: geen werk en dus geen inkomen. Een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) helpt om dat risico op te vangen. In loondienst ben je automatisch verzekerd, maar als zzp’er of zelfstandige ondernemer moet je het zelf regelen. En dat doet lang niet iedereen.

Daar komt verandering in. De overheid werkt aan een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers, de zogenoemde wet BAZ. In dit artikel lees je wat een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor ondernemers precies is, wat de arbeidsongeschiktheidsverzekering kost, hoe de verplichte AOV voor zzp’ers eruit gaat zien en waar je nu al op kunt letten.

Wat is een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV)?

Een arbeidsongeschiktheidsverzekering is je financiële vangnet als het leven even dwarsligt. Een val van de ladder, een burn-out die langer duurt dan je agenda lief is of een pols die protesteert na jaren tikken achter je laptop. Het kan iedereen overkomen. Voor werknemers is er de arbeidsongeschiktheidsverzekering loondienst (via de WIA). Maar als zzp’er of zelfstandige ondernemer moet je het zelf regelen met een AOV voor zzp’ers of een AOV voor zelfstandigen.

Zo’n verzekering keert een maandelijkse uitkering uit als je (tijdelijk) niet kunt werken. Je kiest zelf hoeveel inkomen je wilt verzekeren, hoe lang je kunt overbruggen voordat de uitkering start en tot welke leeftijd je dekking wilt. Hoe ruimer je het regelt, hoe hoger de arbeidsongeschiktheidsverzekering premie. Gemiddeld liggen de AOV kosten zzp tussen de vijf en tien procent van je bruto inkomen. Dat is minder vervelend dan maanden zonder omzet. Een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor ondernemers is dus geen overbodige luxe, maar een manier om te zorgen dat één slechte dag (een ongeluk zit immers in een klein hoekje) niet meteen je hele bedrijf onderuit haalt.

Huidige situatie van de AOV in Nederland

Wie in loondienst werkt, hoeft zich meestal geen zorgen te maken over inkomen bij ziekte. Je werkgever betaalt tot twee jaar loon door en daarna kun je, als je nog steeds niet kunt werken, een WIA-uitkering aanvragen via het UWV. De arbeidsongeschiktheidsverzekering loondienst is dus automatisch geregeld.

Voor zelfstandigen ligt dat heel anders. Werk je als zzp’er, freelancer of heb je een eigen bedrijf zonder personeel, dan ben je niet standaard verzekerd. Geen vangnet, geen loonstrook, geen HR-afdeling die je een goedbedoelde fruitmand stuurt. Je moet het zelf regelen: met een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers, een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen, een broodfonds, een schenkkring of een goed gevulde buffer.

Volgens het CBS (2024) heeft slechts één op de vijf zelfstandigen een AOV of een alternatief geregeld. De rest vertrouwt op hun gezondheid, hun partner of een spaarrekening die ooit bedoeld was voor die camperbus. En ja, dat is een risico: elk jaar raken duizenden ondernemers tijdelijk of langdurig arbeidsongeschikt, vaak door stress, burn-out of fysieke overbelasting (TNO, 2023).

Wist je dat… Bijna 40% van de ondernemers die arbeidsongeschikt raken, langer dan zes maanden niet kan werken?
(Bron: TNO 2023)

• Leslie
• Content Manager

De belangrijkste reden om géén arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten is de prijs. En dat snappen we. De arbeidsongeschiktheidsverzekering kosten zzp lopen al snel op tot vijf à tien procent van je bruto-inkomen, afhankelijk van je beroep. Maar dat is niet het hele verhaal. Veel zelfstandigen vinden de voorwaarden van verzekeringen complex, en er is wantrouwen over de kans op uitkering bij psychische klachten.

Juist daarom werkt de overheid aan een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers: de wet BAZ. Niet om het ondernemen minder vrij te maken, maar om te voorkomen dat duizenden zelfstandigen bij langdurige ziekte in de bijstand belanden.

Nieuwe wetgeving en veranderingen: de verplichte AOV voor ondernemers (wet BAZ)

De discussie over een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers sleept zich al jaren voort, maar inmiddels begint het concreet te worden. De overheid werkt aan de Wet basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen (wet BAZ). Die wet moet ervoor zorgen dat alle zelfstandigen – van loodgieter tot tekstschrijver – straks een minimaal vangnet hebben bij langdurige ziekte.

Wist je dat: het idee voor een verplichte AOV al in 2020 werd afgesproken in het pensioenakkoord? Het duurde alleen even voordat politiek en uitvoering het eens werden over de details.

• Leslie
• Content Manager

Wat weten we nu (oktober 2025)?

Het voorstel ligt inmiddels bij de Raad van State en is meerdere keren aangepast na kritiek van onder meer het UWV en de Belastingdienst. De belangrijkste punten van het huidige voorstel zijn:

Hier zijn vijf concrete en nuttige tips om op te letten wanneer je als ondernemer een AOV wilt afsluiten:

Wanneer gaat de verplichte AOV in?

De invoering is niet eerder dan 2030. De uitvoering via het UWV blijkt complex, en zowel de Belastingdienst als de verzekeringssector hebben tijd nodig om systemen aan te passen. De internetconsultatie van 2024 leverde meer dan 1.800 reacties op van ondernemers, belangenorganisaties en verzekeraars.

De boodschap is in elk geval duidelijk: de arbeidsongeschiktheidsverzekering zzp verplicht komt eraan. Wanneer precies en in welke vorm, blijft nog even spannend – maar het is geen kwestie meer van óf, maar van wanneer.

Tip: Wil je op de hoogte blijven van de laatste stand van zaken? Op www.rijksoverheid.nl vind je updates over de Wet BAZ, inclusief de officiële documenten en adviezen van de Raad van State.

• Leslie
• Content Manager

Wat betekent dit financieel voor jou als ondernemer?

Een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers kost geld, maar géén verzekering hebben kan je uiteindelijk veel duurder komen te staan. Wie langdurig ziek wordt zonder vangnet, ziet de inkomsten opdrogen terwijl de rekeningen vrolijk blijven komen. De kunst is dus om te begrijpen wat je betaalt, wat je krijgt en wat de verschillen zijn tussen de huidige particuliere AOV en de aankomende arbeidsongeschiktheidsverzekering zzp verplicht.

Wat kost een particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering?

De hoogte van je arbeidsongeschiktheidsverzekering premie hangt af van factoren als je leeftijd, beroep, gezondheid, gewenste dekking, looptijd en wachttijd. Gemiddeld liggen de arbeidsongeschiktheidsverzekering kosten zzp tussen de vijf en tien procent van je bruto-inkomen, oftewel zo’n €150 tot €300 per maand.

Hoe risicovoller je werk, hoe hoger de premie. Zo betaalt een 35-jarige IT-consultant met een administratieve baan en een wachttijd van drie maanden gemiddeld rond de €180 per maand voor een AOV. Een schilder van dezelfde leeftijd met vergelijkbare dekking is vaak zo’n €300 per maand kwijt, simpelweg omdat zijn werk fysiek zwaarder is en het risico op uitval groter.

Veel verzekeraars bieden ook ‘lichte’ varianten: goedkopere AOV’s met een kortere looptijd (bijvoorbeeld vijf jaar) of een hogere wachttijd. En wie de arbeidsongeschiktheidsverzekering aftrek slim toepast, betaalt uiteindelijk minder. De premie is namelijk fiscaal aftrekbaar, waardoor je minder inkomstenbelasting betaalt.

Wat kost de verplichte AOV (wet BAZ)?

De verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering zzp via de wet BAZ is eenvoudiger opgebouwd:

• Premie: 5,4% van je winst, met een maximum van circa €171 per maand.
• Uitkering: 70% van je winst vóór arbeidsongeschiktheid, tot maximaal het minimumloon.
• Wachttijd: 104 weken. Je moet dus zelf twee jaar kunnen overbruggen.

Rekenvoorbeeld

Zoals je ziet, is de arbeidsongeschiktheidsverzekering zzp verplicht een basisregeling. Goed voor wie nog niets geregeld heeft, maar beperkt voor wie hogere vaste lasten heeft of sneller een uitkering wil.

Vergelijking met een particuliere AOV

De verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering zzp is dus bedoeld als vangnet, niet als volwaardige inkomensverzekering. Wie meer wil, zoals een snellere uitkering, hogere dekking of flexibele voorwaarden, is met een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor ondernemers beter af.

Waar moet je écht op letten bij het kiezen van een AOV?

We snappen het: je denkt liever aan groei, winst, nieuwe klanten… Niet aan wat er gebeurt als je op dinsdag uit een boom valt. Maar als je dan toch bezig bent, zorg dan dat je weet waar je op moet letten. Of je nu een particuliere AOV overweegt of straks automatisch onder de verplichte regeling valt: dit zijn de dingen die je niet moet skippen.

Hoeveel wil je verzekeren?

Begin met een simpele vraag: hoeveel geld heb je nodig als je tijdelijk niet kunt werken? Denk aan je vaste lasten, je boodschappen, en misschien nog een beetje ademruimte. Bij een particuliere AOV kun je dat bedrag grotendeels zelf bepalen. De verplichte AOV is iets minder flexibel: je krijgt dan 70% van je winst uitgekeerd, tot aan het minimumloon. Dus nee, daar ga je geen Tesla van leasen.

Hoe lang kun je zonder inkomen?

Wachttijd klinkt onschuldig, maar het betekent: je krijgt pas geld als je al een tijdje zonder zit. Particuliere AOV’s laten je zelf kiezen (1, 3, 6 of 12 maanden). Bij de verplichte AOV krijg je pas na een wachttijd van 104 weken een uitkering (lees: twee jaar). Kun jij zolang teren op je spaargeld? Top. Zo niet, dan moet je iets regelen zoals een aanvulling of een buffer.

Hoelang wil je zekerheid?

Bij een particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering bepaal je zelf hoe lang je verzekerd wilt zijn en wanneer de uitkering ingaat. De meeste ondernemers kiezen een looptijd tot hun AOW-leeftijd, maar korter kan ook. Bij de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (Wet BAZ) ligt dat vast: er geldt een wachttijd van twee jaar waarin je zelf de kosten moet overbruggen. Daarna ontvang je – zolang je arbeidsongeschikt blijft – een uitkering tot aan je AOW-leeftijd (met een maximum ter hoogte van het minimumloon).

Let op de kleine lettertjes

Verzekeraars zijn dol op voorwaarden, uitzonderingen en medische vragenlijsten. Rugklachten? Vroegere burn-out? Twintig uur per week zwaar lichamelijk werk? Grote kans dat je een hogere premie betaalt of ergens geen dekking krijgt. Check dus goed wat er wél en niet onder valt of laat iemand meekijken die weet waar hij op moet letten.

Wist je dat… De AFM al eerder waarschuwde dat veel arbeidsongeschiktheidsverzekeringen niet in het belang van de klant zijn? Bij een onderzoek onder verzekeraars bleek dat zeven van de negen polissen zóveel uitsluitingen hadden dat ze nauwelijks waarde boden. Oftewel: premie betalen voor een verzekering die weinig verzekert. De Consumentenbond riep verzekeraars toen op om klanten actief betere producten aan te bieden.

• Leslie
• Content Manager

Wat kost het?

Tja, wat ben je kwijt aan een beetje gemoedsrust? Dat hangt af van je leeftijd, beroep, gewenste dekking en hoe lang je zonder uitkering kunt. Reken bij een particuliere AOV grofweg op 5–10% van je bruto inkomen. Voor de verplichte AOV ligt de premie waarschijnlijk rond de 5,4% van je winst, met een maximum van zo’n 171 euro per maand. Niet mals, maar minder dan je omzet missen.

Tip: Volgens het CBS betaalde in 2023 15,7% van de zzp’ers premie voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering.

• Leslie
• Content Manager

Alternatieven voor een verzekering

Geen zin in verzekeraars? Dan zijn er nog opties als broodfondsen en schenkkringen. Daarbij leg je samen met andere ondernemers geld in, en help je elkaar bij ziekte. Goedkoper dan een AOV, maar ook beperkter: de uitkering is lager, en meestal stopt het na twee jaar. Of je bouwt een flinke buffer op. Maar laten we eerlijk zijn: wie doet dat nou écht?

Wist je dat: volgens de KvK gebruikt 14% van de zelfstandigen een alternatief zoals een broodfonds, en zegt 22% liever te sparen dan zich te verzekeren?

• Leslie
• Content Manager

Conclusie: Geen glazen bol nodig, wél een plan.

Niemand verwacht of hoopt (duh) ooit arbeidsongeschikt te raken, maar het overkomt jaarlijks duizenden ondernemers. En dan heb je dus niks aan die goedlopende pipeline of je 9,3 op Trustpilot. De grote vraag is: wat heb jij geregeld als je (tijdelijk) niet kunt werken? Met een arbeidsongeschiktheidsverzekering – of een goed alternatief – zorg je ervoor dat je bedrijf en je privéleven niet direct omvallen als je pech hebt. De verplichte AOV die eraan komt (wet BAZ) is een begin, maar biedt alleen een basis. Als je méér zekerheid wilt, of minder lang wilt wachten op een uitkering, zul je toch echt zelf aan de bak moeten.

Wil je liever niet zelf al die verzekeringsvoorwaarden doorspitten? Snappen we. Praat dan met een adviseur. Een goede (onafhankelijke) helpt je keuzes maken zonder verkooppraatje, en voorkomt dat je eindigt met een dure verzekering die alleen uitkeert als je door een meteoriet wordt geraakt op de derde dinsdag van de maand. Kortom: geen paniek, wel actie. Jij bent de baas van je bedrijf. Zorg dat je dat ook blijft als je even uit de roulatie bent.