Ga naar content
Laatst bijgewerkt op 14 oktober 2025 om 09:09
In het kort
  • Een exploitatiebegroting biedt inzicht in verwachte opbrengsten en kosten, essentieel voor financiële planning en bedrijfsprestaties.
  • Het helpt ondernemers financiële doelen te stellen, extern inzicht te geven en strategische beslissingen te ondersteunen.
  • Een exploitatiebegroting maak je vooraf, in tegenstelling tot een resultatenrekening, om toekomstige financiële situaties in te schatten.

Een goed idee is één ding. Maar levert het ook iets op? Met een exploitatiebegroting – aka de resultatenbegroting – zet je de verwachte omzet en kosten voor de komende periode op een rij. Zo zie je meteen of je plannen rendabel zijn.

Wat is een exploitatiebegroting?

Een exploitatiebegroting is een financieel overzicht waarmee je de verwachte opbrengsten en kosten van je bedrijf inschat – meestal voor een periode van 1 tot 3 jaar. Het is een vast onderdeel van je financieel plan. Je gebruikt het bijvoorbeeld voor een ondernemingsplan, subsidieaanvraag of financiering.

Let op: een exploitatiebegroting is niet hetzelfde als een liquiditeitsbegroting. Bij een exploitatiebegroting kijk je naar winst en verlies. Bij een liquiditeitsbegroting draait het om cashflow: wanneer je geld daadwerkelijk binnenkomt of eruit gaat.

Exploitatiebegroting maken in 5 stappen

Met de juiste aanpak zet je die exploitatiebegroting zo op papier. Gewoon een kwestie van logisch nadenken: wat komt erin, wat gaat eruit, en wat hou je over? Volg deze stappen en je hebt binnen no-time een overzicht van je verwachte resultaten.

Stap 1: Verwachte omzet inschatten:

Hoeveel ga je verkopen? En voor welke prijs? Gebruik het sommetje: verkoopprijs x verwachte afzet. Of, bij dienstverlening: uurtarief x verwachte uren.

Stap 2: Inkoopkosten bepalen:

Wat betaal je voor de inkoop van je product of dienst? Denk aan grondstoffen, goederen of freelancers die je inhuurt.

Stap 3: Vaste kosten optellen:

Bijvoorbeeld huur, personeel, verzekeringen, marketing, software, afschrijvingen (zoals machines of apparatuur).

Stap 4: Belastingen meenemen:

Zet een percentage opzij voor inkomstenbelasting (IB) of vennootschapsbelasting (Vpb). Schat dit ruim in.

Stap 5: Nettowinst berekenen:

Verwachte omzet – (inkoop + vaste kosten + belasting) = de winst die je overhoudt. Of het verlies.

Exploitatiebegroting voorbeeld

Stap 1: Om te beginnen schrijf je alles op wat bijdraagt aan je voorspelde omzet. Een simpel sommetje van verkoopprijs vs verwachte afzet. Heb je geen vaste verkoopprijs omdat je bijvoorbeeld per uur factureert? Schat dan in hoeveel uur je verwacht te worden ingehuurd.

Ted heeft een eenmanszaak: Restaurant Ted’s Steaks in Amsterdam. Hij verwacht dat hij volgend jaar 100.000 maaltijden zal verkopen. Gemiddeld kost een maaltijd à la Ted €25 en daardoor rekent hij in 2024 op een verwachte omzet van €2.500.000. Dat is: €25 (verkoopprijs) x 100.000 (verwachte afzet) = €2.500.000 (verwachte omzet). Lekker bezig. 

Stap 2: Zet je geschatte inkoopkosten op een rijtje om de verwachte afzet van hierboven mee te financieren.

Ted verkoopt alleen de beste stukken steak met een inkoopprijs van €7 en daarvan zijn de geschatte inkoopkosten voor het hele jaar €700.000. Maar naast het vlees, heeft hij ook kruiden en boter voor in de pan nodig, wat gemiddeld €1 per maaltijd kost en de totale inkoopprijs op €800.000 brengt. Waardoor Ted’s brutowinst voor 2024 op €1.700.000 neerkomt: €8 (inkoopprijs per maaltijd) x 100.000 (verwachte afzet die Ted denkt te verkopen) = €800.000 aan verwachte inkoopkosten.

€2.500.000 (verwachte omzet) – €800.000 (inkoopkosten) = €1.700.000 brutowinst.

Stap 3: Schrijf nu ook de rest van je geschatte kosten op. Denk hierbij aan vaste kosten, zoals huisvesting en personeel, maar ook afschrijvingen.

Ted’s restaurant staat aan de prachtige Amsteldijk in Amsterdam. De te verwachten vaste kosten omvatten huur van dat pand, salarissen van het personeel, marketingkosten, de verzekeringen en de afschrijfkosten voor de nieuwe grill die hij in 2022 aanschafte. Ook de nutsvoorzieningen rekent hij mee: elektriciteit, de telefoonkosten om reserveringen aan te nemen, water, gas, riolering, ventilatie en airconditioning, voor de warme zomerdagen. Al met al schat Ted de kosten op €400.000 voor het hele jaar, waardoor het bedrijfsresultaat van Ted’s Steaks neerkomt op €1.300.000

Dus: €1.700.000 brutowinst – €400.000 (vaste kosten) = €1.300.000 bedrijfsresultaat.

Stap 4: Vergeet de Belastingdienst niet! Over je bedrijfsresultaat betaal je nog belastingen (helaas).

Ted verwacht dat de belastingverplichting voor het jaar 2024 ongeveer 25% van zijn bedrijfsresultaat zal zijn. Met een geschat bedrijfsresultaat van €1.300.000 betekent dit dat Ted ongeveer €325.000 aan de Belastingdienst afdraagt.

Stap 5: Simple as that: dat was ‘m. Je ziet nu wat je onderaan de streep overhoudt aan nettowinst.

Waarom is een exploitatiebegroting belangrijk?

Een exploitatiebegroting is meer dan een verplicht nummertje voor je businessplan. Het is je kompas.

Voor jezelf: inzicht.

Je ziet precies hoeveel omzet je moet draaien om break-even te spelen. Geen nattevingerwerk, maar harde cijfers.

Voor anderen: bewijs.

Investeerders of financiers prikken zo door mooie praatjes heen. Met een exploitatiebegroting laat je zien dat je plannen meer zijn dan onderbuikgevoel.

Voor je strategie: richting

Groei, besparen of toch die nieuwe collega aannemen? De cijfers wijzen de weg.

Kortom: iedere ondernemer heeft baat bij een exploitatiebegroting. Je weet waar je staat, waar je naartoe kunt en of je plan ook echt hout snijdt.

Exploitatiebegroting vs. resultatenrekening

Ze lijken op elkaar, maar het verschil zit ‘m in de timing:

Exploitatiebegroting:

Dat is je blik vooruit. Je rekent door wat je verwacht aan inkomsten en kosten. Handig om te zien of je plannen een beetje realistisch zijn, en of je straks quitte draait of juist dikke winst.

Resultatenrekening:

Dat is de terugblik. Hier zie je de échte cijfers: wat er daadwerkelijk binnenkwam en wat je hebt uitgegeven. Geen verwachtingen, maar feiten.

En nu komt ’ie: samen vormen ze het hele plaatje. Je ziet niet alleen waar je bedrijf vandaan komt, maar ook waar je naartoe kunt. Alsof je en de achteruitkijkspiegel hebt, en de voorruit. Handig als je niet van plan bent om met je onderneming de sloot in te rijden.

Tips voor een sterke exploitatiebegroting

Gebruik altijd bedragen exclusief btw. Tenzij je vrijgesteld bent, telt btw niet mee als opbrengst of kosten.

Vergeet afschrijvingen niet. Een laptop of bus slijt ook op papier. Reken dat mee.

Bereken loonkosten ruim. Personeel kost meer dan het brutoloon. Tel ~30% op voor werkgeverslasten.

Werk met scenario’s. Wat als je 20% minder omzet draait? Of je kosten stijgen?

Laat een expert meekijken. Een boekhouder of financieel adviseur ziet vaak net wat meer.

Je cijfers op een rij = je bedrijf onder controle

Een exploitatiebegroting geeft je grip op de toekomst. Je ziet hoeveel omzet je nodig hebt, welke kosten eraan komen, en of je plannen rendabel zijn. Het ideale moment om een zakelijke lening aan te vragen.

Benieuwd hoe je jouw begroting kunt gebruiken voor financiering? Bekijk ook: voorraad financieren als ondernemer. Of duik in de rest van de kennisbank: winst- en verliesrekening, alles over de liquiditeitsbegroting, en over de balans.

Veelgestelde vragen

Begin bij je uurtarief en schat hoeveel uur je per maand werkt. Tel daar je kosten en belastingen bij op, en je weet hoeveel je overhoudt.

Niet wettelijk. Maar voor financieringen, subsidies of zakelijke plannen is het soms wel een eis.

Meestal 1 tot 3 jaar. Langer kan, maar hoe verder je kijkt, hoe meer onzekerheden.

Een exploitatiebegroting gaat over kosten en opbrengsten. Een liquiditeitsbegroting kijkt naar wanneer geld daadwerkelijk binnenkomt of eruit gaat.

Gecontroleerd door Jeroen With

Head of Finance bij BridgeFund
Jeroen weet hoe je grip houdt op cijfers in een groeibedrijf. Bij BridgeFund vertaalt hij finance & control naar duidelijke inzichten die teams verder helpen.
Meer over mij
BF_Portret__0000s_0000_Jeroen-With
Disclaimer

Deze informatie wordt beschikbaar gesteld met als enig doel behulpzame informatie verstrekken aan bezoekers. Aan deze informatie kan geen rechten worden ontleend. Het is ook niet bedoeld als vervanging van persoonlijk financieel advies, raadpleeg bij vragen altijd een financieel adviseur.

ted-leesbril
Ook interessant