Ga naar content
Laatst bijgewerkt op 25 september 2024 om 10:45
In het kort
  • Een balans is essentieel voor een bedrijf omdat het een momentopname biedt van bezittingen en schulden, wat cruciaal is voor financiële inzichten en rapportages.
  • Hoewel niet alle bedrijven wettelijk verplicht zijn om een balans op te stellen, biedt het zelfs voor zzp’ers en vof’s waardevolle informatie over hun financiële status.
  • Het opstellen van een balans vereist een duidelijke structuur: activa (bezittingen) aan de linkerzijde en passiva (schulden en eigen vermogen) aan de rechterzijde, met het principe van dubbel boekhouden als basis voor nauwkeurige financiële registratie.

Als we de YouTube goeroes mogen geloven, is een gebalanceerd leven vooral een gezonde verhouding tussen positieve en negatieve emoties. Ook zakelijk is evenwicht essentieel. Want natuurlijk is het schitterend om veel te bezitten, maar het zegt pas iets als je weet hoe dat is bekostigd. Helaas zijn goeroes geen financieel experts. Als je écht wil weten hoe een onderneming ervoor staat, is het tijd om de balans op te maken.

Wat is een balans?

Een balans is een boekhoudkundig overzicht van je bezit en je schuld. Het geeft aan wat je bedrijf waard is en hoe je dat gefinancierd hebt. Aangezien die stand elke dag verandert, is elke balans een specifieke momentopname. Samen met een winst- en verliesrekening vormt een balans de basis van je administratie. 

Moet je een balans maken?

Of je wettelijk verplicht bent om een balans op te maken, hangt van je rechtsvorm af. Een bv of nv moet de jaarstukken, inclusief balans, verplicht deponeren bij de KvK. Een vereniging met ANBI-status of meer dan 6 miljoen omzet ook. Alle administratieve regels vind je in ons overzicht van rechtsvormen (interne link) . Voor een zzp’er met een eenmanszaak of een vof is het opstellen van een balans niet verplicht. Toch raden we het wel aan. Het kost namelijk niet veel tijd en geeft de ondernemer extreem nuttige informatie.

Hoe ziet een balans eruit?

Een balans heeft 2 zijden, jawel, net als een weegschaal. In de linkerkolom staan alle bezittingen, die je debet of activa noemt. In de rechterkolom staan alle schulden, die je credit of passiva noemt. De som van beide kanten is altijd gelijk. Op het eerste gezicht lijkt dat vreemd, want een bedrijf kan toch winst maken? Dat klopt, maar een balans is gebaseerd op het principe dubbel boekhouden. Het principe is eenvoudig: elke transactie heeft invloed op twee rekeningen. Een transactie wordt weergegeven aan de debetzijde (activa en kosten) en aan de creditzijde (passiva en eigen vermogen). Het totaal aan debetbedragen moet altijd gelijk zijn aan het totaal aan creditbedragen. Het is als een weegschaal die altijd in evenwicht blijft. Zo kunnen fouten snel worden opgespoord en is er een duidelijk beeld van de financiële status. 

Wat kan je aflezen aan een balans?

De balans geeft het evenwicht weer tussen bezittingen en schulden. Die verhouding is cruciaal om de waarde en de financiële stabiliteit van een onderneming te bepalen. Dat is niet alleen interessant voor de eigenaar, maar ook voor potentiële investeerders, aandeelhouders en beurshandelaren. 

Hoe maak je een balans?

1. Zelf maken in Excel 

Ga in Excel aan de slag met behulp van onze template (interne link). De eerste keer kost het misschien wat meer tijd, maar daarna is het een kwestie van invullen. Je tijd en moeite worden ruimschoots beloond met waardevolle financiële inzichten. 

2. Met een boekhoudprogramma 

De meeste administratiesoftware kan op elk gewenst moment een balans uitdraaien. Denk wel aan de gouden vuistregel: bagger in, bagger uit. Wees daarom alert dat je elke factuur, transactie en grootboeknummer correct inboekt. Controleer ook altijd of je geen gekke dingen ziet op de balans.

3. Uitbesteden aan je accountant

Een boekhouder of accountant weet als cijfer-fluisteraar perfect hoe je een balans maakt. Wees wel betrokken bij het aanleveren van de cijfers en vraag om een persoonlijke toelichting op je balans. Als je begrijpt wat je sterktes en zwaktes zijn, weet je ook welke invloed je hebt op je financiële situatie.

Welke balansposten zijn er?

Elke euro die binnenkomt of eruit gaat, heeft een vaste plek op de balans. Maar waar? Gebruik de indeling hieronder om te bepalen waar je eigen balansposten horen te staan. 

Activa/debet/bezittingen

Aan deze kant staan de ‘goodies’, oftewel alles wat eigendom van je bedrijf is. Alles opgeteld vertegenwoordigt dit de totale waarde van je bedrijf. 

1. Vaste activa

Vaste activa zijn bezittingen die langer dan een jaar meegaan. Zie hieronder enkele concrete voorbeelden.

1.1 Materiële vaste activa

Materiële vaste activa is bezit dat je kan aanraken.

  • Gebouwen
  • Machines
  • Vervoersmiddelen
  • Inventaris
  • Computers

1.2 Immateriële vaste activa

Immateriële vaste activa is niet tastbaar bezit. Het zweeft, maar is onlosmakelijk met je bedrijf verbonden.

  • Goodwill
  • Merknaam
  • Patenten
  • Vergunningen

1.3 Financiële vaste activa

Financiële vaste activa is economisch bezit.

  • Aandelen in een ander bedrijf
  • Uitstaande leningen

2. Vlottende activa

Vlottende activa zijn bezittingen die korter dan een jaar meegaan. Zie hieronder enkele concrete voorbeelden.

2.1 Voorraad

Voorraad is wat je hebt ingekocht om te gebruiken voor de verkoop. Dat kunnen kant-en-klare producten zijn, maar ook grondstoffen, ingrediënten of verpakkingsmateriaal.

  • JBL koptelefoons
  • Meubelhout
  • Aubergines
  • Pizzadozen

2.2 Vooruitbetaalde bedragen

Vooruitbetaalde bedragen geven je recht op iets in de toekomst.

  • Jaarabonnement onderhoud server
  • Vooruitbetaalde premie verzekering
  • 3 maanden borg huur

2.3 Te vorderen

Te vorderen bedragen verwacht je te ontvangen, bijvoorbeeld een net verstuurde factuur. Maar let op: als die klant failliet gaat, kan je fluiten naar je geld. Dan staat dat bedrag hier niet meer.

  • Voorbelasting btw
  • Openstaande facturen debiteuren
 Btw op de balans

Alle bedragen op de balans zijn netto, dus zonder btw. Het totaal aan btw dat je terugkrijgt van de Belastingdienst (voorbelasting) staat links bij ‘te vorderen’. Het totaal aan btw die je moet afdragen aan de Belastingdienst staat rechts bij ‘kortlopende schulden’.

3. Liquide middelen

Liquide middelen zijn direct beschikbaar. Om betaalissues te voorkomen beschikt een gezond bedrijf daarom over voldoende liquide middelen.

  • Banksaldo rekening courant (negatief als je rood staat)
  • Banksaldo spaarrekening
  • Cash in een schoenendoos onder je bed

Voor een bedrijf is het van levensbelang om liquide te zijn. In normaal Nederlands: dat een bedrijf in staat is om alle openstaande rekeningen op tijd te betalen. Je kunt dit zien door de liquiditeit te berekenen. Benieuwd hoe? Wij schreven een artikel over liquiditeitsbegroting!

Passiva/credit/schulden

Aan de rechterkant staat opgesomd hoe je al die activa van links gefinancierd hebt. Dat is een combinatie van geld van de eigenaar, leningen en schulden. Ook het totaal van deze kant vertegenwoordigt de waarde van je bedrijf, want de som van beide zijden is gelijk.

1. Eigen vermogen

Zou je al je bezittingen verkopen en al je schulden aflossen (niet doen!), dan houd je het eigen vermogen over. In de praktijk is eigen vermogen opgepotte winst, maar administratief is eigen vermogen een schuld aan de eigenaar. Het kan zowel positief als negatief zijn.

Negatief eigen vermogen

Wanneer de business wat minder gaat, kan het eigen vermogen onder nul komen. Het wordt dan lastig om aan je betaalverplichtingen te voldoen. De eigenaar heeft nu een schuld aan het bedrijf en zal moeten bijstorten om problemen te voorkomen.

2. Langlopende schuld 

Langlopende schulden moet je op termijn terugbetalen, maar hebben een looptijd van langer dan 1 jaar.

  • Hypotheek
  • Lening bank
  • Lening familie

3. Kortlopende schuld 

Kortlopende schulden moet je redelijk snel terugbetalen, want ze hebben een looptijd van korter dan 1 jaar.

  • Te betalen btw
  • Vakantiegeld personeel
  • Openstaande facturen crediteuren

Voorbeeld balans

Hier zie je een voorbeeld van de balans van een restaurant. Je kan dit template downloaden en aanpassen naar jouw specifieke situatie. Let op: het eigen vermogen wordt automatisch berekend om de totalen kloppend te maken.

restaurant Het Gouden Ei

balans per 31/12/2023

ActivaPassiva
Vaste activaMaterieelopslagloods150.000 Eigen vermogeneigenaar27.000 
bestelbus15.000    
inventaris140.000    
Immaterieelgoodwill restaurant80.000    
Totaal vaste activa 385.000Totaal eigen vermogen27.000
Vlottende activaVoorraadfood6.000 Langlopende schuldenhypotheek150.000 
non-food7.000 lening bank80.000 
Vooruitbetaaldborg restauranthuur22.500 lening familie160.000 
abonnement alarm1.200    
Te vorderenvoorbelasting (btw)7.800    
debiteuren (facturen)4.500    
Totaal vlottende activa 49.000Totaal langlopende schulden390.000
Liquide middelenBankrekening courant7.400 Kortlopend schuldente betalen btw18.500 
spaarrekening16.000 vakantiegeld personeel6.700 
Cashkassa500 crediteuren (facturen)16.000 
wisselgeld1.000  huur en energiekosten2.500 
te storten1.800    
Totaal liquide middelen 26.700Totaal kortlopende schulden43.700
Totaal activa 460.700Totaal passiva460.700

Kengetallen uitrekenen

Kengetallen (interne link) helpen jou, maar ook andere geïnteresseerden, om de financiële eigenschappen van je bedrijf te beoordelen. Je kan kengetallen als KPI’s gebruiken en actief beleid voeren om een bepaalde score te halen. Zodra je een balans hebt gemaakt, is het uitrekenen van kengetallen easy peasy. Dit zijn de bekendste:

1. Solvabiliteit

Solvabiliteit (link) geeft aan hoeveel van je bedrijf is gefinancierd met eigen vermogen, wat een goede indicatie van de financiële gezondheid van je bedrijf is. Het zegt eigenlijk: “In hoeverre ben je in staat om aan je verplichtingen te voldoen?”  Banken eisen voor een lening vaak een solvabiliteit van 25% of hoger.

Solvabiliteit = (eigen vermogen / totaal passiva (of activa)) ×100%

In ons voorbeeld is de solvabiliteit 6%, wat aan de lage kant is. 

2. Current Ratio

De current ratio geeft aan hoe groot je buffer is. Een current ratio lager dan 1 wil je liever niet, want dan ben je niet meer in staat om de rekeningen te betalen. Hoger dan 2 is ook niet verstandig, want dan staat er te veel geld stil en vormen grote voorraden een risico.

Current Ratio = (liquide middelen + vlottende activa) / kortlopende schuld

In ons voorbeeld is de current ratio 1,73, wat lekker comfortabel is. Dit betekent dat het bedrijf €1,73 aan vlottende activa heeft voor elke euro aan kortlopende schulden. Lees hier (link) meer over de current ratio.

3. Quick Ratio

De quick ratio laat zien hoe goed je in staat bent om schulden direct af te lossen. Daarvoor tel je dus geen voorraden of vooruitbetaalde kosten mee. Het algemene advies is om een quick ratio rond de 1 te hebben.

Quick Ratio = (liquide middelen + te vorderen) / kortlopende schuld

In ons voorbeeld is de quick ratio 0,89, wat zeer gezond is.

Wanneer maak je een balans?

De balans is een momentopname, dus dat doe je op de dag dat je de waarde van je bedrijf wil vaststellen. Net zoals bij het taxeren van je huis. Kies een handige dag om maanden, kwartalen of jaren met elkaar te vergelijken. Voor de jaarcijfers is 31 december sowieso een logische datum om de balans op te maken.

Wat is een openingsbalans en eindbalans?

Om de voortgang van een jaar te beoordelen, maak je op 1 januari een openingsbalans en op 31 december een eindbalans. En wel zo mooi meegenomen: die eindbalans is meteen ook de openingsbalans van de volgende periode.

Veelgestelde vragen

Jazeker. Met het Excel-sjabloon van BridgeFund schud je binnen no time een professionele, perfect kloppende balans uit je mouw.

Een balans is een momentopname. Door de laatste dag van elk kwartaal of jaar te kiezen, kan je de voortgang van je zaak bijhouden. 31 december is een drukke dag voor balansmakers.

Vul alle balansposten behalve het eigen vermogen in. Bereken nu het verschil tussen het activa-totaal en het passiva-totaal. Voilà! Dit is het bedrag van je eigen vermogen.

Als je alle schulden aflost en alle bezittingen verkoopt, houd je alleen nog het eigen vermogen over. Je kan dit zien als de overwaarde van je bedrijf.

Eigen vermogen staat op de balans aan de kant van de crediteuren. Waarom? Omdat je bedrijf dit bedrag boekhoudkundig aan de eigenaar schuldig is. In gewoon Nederlands vertegenwoordigt het de overwaarde van je bedrijf.

Disclaimer

Deze informatie wordt beschikbaar gesteld met als enig doel behulpzame informatie verstrekken aan bezoekers. Aan deze informatie kan geen rechten worden ontleend. Het is ook niet bedoeld als vervanging van persoonlijk financieel advies, raadpleeg bij vragen altijd een financieel adviseur.

ted-leesbril
Ook interessant