- Eigen vermogen op een balans is het verschil tussen bezittingen en schulden van een bedrijf, gezien als schuld aan de eigenaar.
- Gemiddeld eigen vermogen bereken je door het eigen vermogen aan het begin en einde van het boekjaar te middelen, essentieel voor financiële analyses.
- Rentabiliteit op eigen vermogen (REV) geeft aan hoe efficiënt een bedrijf winst genereert ten opzichte van het geïnvesteerde vermogen, cruciaal voor rendementsanalyse.
Eigen vermogen klinkt als het bedrag dat je overhoudt nadat je drie sangria’s te veel hebt besteld op een Spaans strand, maar helaas… de boekhouding is minder zonnig. In financieel land betekent eigen vermogen iets heel anders. Het is simpelweg wat er overblijft als je alle schulden van je bezittingen aftrekt.
In dit artikel lees je wat eigen vermogen precies is, hoe je het berekent, waar je het terugvindt op de balans en waarom het zo’n belangrijke graadmeter is voor de gezondheid van je bedrijf. Of je nu een eenmanszaak runt of een bv hebt: inzicht in je eigen vermogen helpt je betere keuzes te maken en slimmer te sturen. Lees verder als je wilt weten hoe je jouw cijfers interpreteert zonder dat je drie keer hoeft te googelen wat ‘activa’ ook alweer betekent (we’ve all been there…).
Wat is eigen vermogen?
We hebben even de financiële Van Dale erbij gepakt: eigen vermogen is het bedrag dat overblijft wanneer je alle schulden van alle bezittingen van je onderneming aftrekt. Het is de kern van je financiële gezondheid en geeft antwoord op een simpele vraag: hoeveel van je bedrijf is écht van jou?
Aan de linkerkant van de balans staan je activa: alles wat je bedrijf bezit zoals voorraden, machines, debiteuren, inventaris en je zakelijke rekening. Aan de rechterkant staan de passiva: schulden aan leveranciers, leningen en het eigen vermogen van de ondernemer. Die twee moeten altijd met elkaar in evenwicht zijn. Daarom heet het een balans.
Op de balans vind je het eigen vermogen terug aan de rechterkant, bij de passiva. Dat voelt voor veel ondernemers vreemd, want eigen vermogen klinkt alsof het bij je bezittingen hoort. Maar in de boekhouding zien we het als een soort schuld van het bedrijf aan de eigenaar. Jij hebt geld, spullen of winst in het bedrijf gestopt en de balans geeft weer hoeveel daarvan nog in de onderneming zit.
Wist je dat… je eigen vermogen en vreemd vermogen samen altijd exact gelijk moeten zijn aan de waarde van je activa? Het is een basisregel die elke ondernemer ooit een keer hoort, meestal op een moment dat ze zich eigenlijk afvroegen waarom er twee kolommen zijn.
- Susan
- CFO
Hoe bereken je je eigen vermogen?
Eigen vermogen berekenen is gelukkig minder ingewikkeld dan het woord doet vermoeden. Je hebt er maar één formule voor nodig:
Eigen vermogen = totaal activa minus totaal schulden
Oftewel: alles wat je bedrijf bezit min alles wat je nog moet betalen.
Voorbeeldberekening
Stel dat jouw onderneming het volgende op de balans heeft staan:
- Bezittingen (activa): € 150.000
- Schulden (passiva, exclusief eigen vermogen): € 70.000
Dan is het eigen vermogen eenvoudig te berekenen:
150.000 minus 70.000 = € 80.000 eigen vermogen.
Dat bedrag staat dus niet in een kluis of op je rekening klaar om een flinke vakantie van te boeken. Het laat alleen zien hoeveel van de waarde van je bedrijf daadwerkelijk van jou is.
Wanneer eigen vermogen negatief is
Is het omgekeerde waar en zijn de schulden hoger dan de bezittingen, dan spreek je van negatief eigen vermogen. Dat hoeft niet meteen zorgwekkend te zijn. Het komt bijvoorbeeld vaak voor wanneer je net een grote investering hebt gedaan die zich nog moet terugverdienen. Het wordt pas een serieus signaal als het negatieve vermogen structureel is, er geen duidelijk toekomstperspectief is of de cashflow onder druk staat. Financiers en banken letten daarom vooral op het verhaal achter de cijfers.
Negatief eigen vermogen betekent dus niet automatisch dat je bedrijf morgen omvalt, maar het geeft wel aan dat er iets moet gebeuren. Denk aan winst maken, kosten verlagen of extra kapitaal inbrengen.
Wat valt er onder activa en schulden?
Om eigen vermogen goed te berekenen, moet je weten wat er in die twee categorieën valt. Een snelle reminder:
Activa (bezittingen)
Voorraad, bedrijfsmiddelen, inventaris, debiteuren, zakelijke bankrekening, bedrijfsauto’s.
Schulden (vreemd vermogen)
Zakelijke leningen, crediteuren, belastingschulden, leaseverplichtingen, nog te betalen kosten.
Tip: check regelmatig of de waarden van je activa nog kloppen. Vooral voorraden en inventaris willen in de praktijk nogal eens afwijken van wat er op de balans staat. Dat maakt je berekening meteen een stuk realistischer.
- Susan
- CFO
Waarom is eigen vermogen belangrijk voor je onderneming?
Eigen vermogen is meer dan een getalletje onderaan de balans. Het vertelt je hoe stevig je bedrijf staat en hoeveel klappen je kunt opvangen voordat het spannend wordt. Ondernemers die dit snappen, sturen niet alleen op omzet, maar vooral op financiële weerbaarheid.
1. Inzicht in financiële gezondheid
Met een sterk eigen vermogen kun je tegenvallers opvangen zonder direct naar de bank of een investeerder te rennen. Denk aan een rustige maand, vertraagde betalingen van klanten of een onverwachte grote kostenpost. Je buffer bepaalt hoeveel stress je hebt bij tegenslagen. Hoe hoger je eigen vermogen, hoe minder afhankelijk je bent van geleend geld en hoe meer vrijheid je hebt om keuzes te maken.
2. Belangrijk voor financiering
Zakelijke financiers (hallo! 👋) kijken standaard naar de verhouding tussen eigen vermogen en totaal vermogen, ook wel solvabiliteit genoemd (onthoud je ‘m even voor scrabble?). Heb je voldoende eigen vermogen, dan is de kans groter dat je financiering krijgt en tegen betere voorwaarden. Logisch: wie zelf al stevig in zijn bedrijf staat, wordt minder risicovol gevonden.
3. Structuur van je bedrijf
Eigen vermogen laat zien hoe jouw bedrijf is gefinancierd. Veel eigen vermogen betekent: weinig externe verplichtingen en ruimte om te investeren. Weinig eigen vermogen betekent vaak: hogere afhankelijkheid van vreemd vermogen en dus meer financiële druk.
4. Ruimte voor groei en investering
Met een sterk eigen vermogen kun je makkelijker investeren in voorraad, personeel, marketing of uitbreiding. Banken en investeerders kijken hier scherp naar wanneer je groeiambities hebt. Een laag eigen vermogen beperkt juist je speelruimte en maakt financiering of risicovollere stappen moeilijker.
Waarom je eigen vermogen stijgt, daalt of soms ineens een duik neemt
Eigen vermogen is geen statisch bedrag. Het groeit met je mee wanneer je bedrijf lekker draait, maar het kan net zo hard afnemen als de kosten sneller stijgen dan de omzet. Zie het als de financiële conditie van je onderneming: je kunt het trainen, maar ook verwaarlozen.
Hoe bouw je eigen vermogen op?
- Winst maken en winst laten zitten
De klassieker. Elke euro winst die je niet direct uit het bedrijf haalt, vergroot je eigen vermogen. Veel ondernemers vergeten dat winst niet gelijk staat aan geld op je rekening, maar op de balans telt het wél mee. - Kapitaal storten
Als eigenaar kun je geld inleggen om je bedrijf sterker te maken. Voor een bv heet dat een kapitaalstorting, voor een eenmanszaak simpelweg geld dat je inbrengt. Je duwt het eigen vermogen hiermee flink omhoog. - Herwaarderingen
Soms kan een activum (zoals een bedrijfspand) meer waard worden. Bij herwaardering stijgt je eigen vermogen. Dit gebeurt vooral bij grotere ondernemingen, maar het principe blijft: hogere waarde, sterker eigen vermogen.
Hoe daalt eigen vermogen?
1. Verlies draaien
De snelste manier om eigen vermogen te laten slinken. Elke euro verlies haalt direct iets van je buffer af. Een paar slechte kwartalen kunnen de verhouding snel scheef trekken.
2. Onttrekkingen en dividend
Als je jezelf veel uitbetaalt of dividend uitkeert, daalt het eigen vermogen. Dat is niet verkeerd, zolang je bedrijf de kracht behoudt om tegenvallers op te vangen.
Let op als je een eenmanszaak en vof bent: privéopnames gaan direct ten koste van het eigen vermogen. Veel ondernemers vergeten dit en schrikken dan bij de jaarafsluiting.
3. Afschrijvingen en waardedalingen
Wanneer zakelijke bezittingen minder waard worden, daalt het eigen vermogen mee. Denk aan apparatuur die sneller veroudert dan verwacht of voorraad die moet worden afgeboekt.
4. Grote uitgaven zonder voldoende winst
Een investering hoeft geen probleem te zijn, maar als je omzet niet meegroeit, zakt je eigen vermogen langzaam weg. Het is een sluiper: alles lijkt normaal, totdat je solvabiliteit ineens heel dun blijkt.
Wist je dat… volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bedrijven in het mkb met een financieringsbehoefte gemiddeld een lagere solvabiliteit hebben? Dit betekent dat hun eigen vermogen in verhouding kleiner is.
- Susan
- CFO
Praktische aandachtspunten en valkuilen
Eigen vermogen begrijpen is één ding, er slim mee omgaan is een tweede. Dit zijn de aandachtspunten waar ondernemers het vaakst op struikelen. Geen paniek: je hoeft geen accountant te worden om ze te herkennen.
- Eigen vermogen is niet hetzelfde als geld op je rekening
Veel ondernemers denken bij een hoog eigen vermogen direct: mooi, dan kan ik mezelf wel wat extra uitbetalen. Helaas werkt het niet zo. Een groot deel van je eigen vermogen zit vaak vast in zaken zoals voorraad, inventaris of apparatuur. Je kunt er dus niet direct boodschappen van doen.
- Een gezond eigen vermogen betekent niet automatisch een gezonde cashflow
Je kunt een prachtig eigen vermogen hebben maar alsnog in de knel zitten omdat je klanten traag betalen of omdat je te veel vooruit moet financieren. Solide cashflow is minstens zo belangrijk.
- Let op de verhouding tussen eigen vermogen en vreemd vermogen
Wanneer je te veel leunt op geleend geld, wordt je bedrijf kwetsbaarder. Een lage solvabiliteit maakt financiering duurder en lastiger. Financiers kijken standaard naar deze verhouding om je risico in te schatten.
- Boekhouding niet bijhouden = cijfers die niks waard zijn
Eigen vermogen is alleen waardevol als je cijfers actueel zijn. Als je balans drie kwartalen achterloopt, zegt je eigen vermogen net zoveel als een weersvoorspelling van vorig jaar.
- Als je een eenmanszaak of vof hebt: privé en zakelijk lopen door elkaar
Privéopnames verlagen je eigen vermogen. Privéstortingen verhogen het. Hoe meer overzicht je hebt, hoe minder verrassingen bij de jaarafsluiting.
- Groei vraagt om een sterke basis
Wil je investeren, personeel aannemen of nieuwe markten aanboren? Check eerst of je eigen vermogen het aankan. Groei zonder buffer voelt stoer, maar is in de praktijk vaak vooral stressvol.
Conclusie: waarom dit er écht toe doet
Eigen vermogen laat zien wat jouw bedrijf na aftrek van alle schulden werkelijk bezit. Het is het fundament waarop je kunt bouwen, groeien en tegen een stootje kunt. Hoe beter je begrijpt hoe jouw eigen vermogen is opgebouwd en verandert, hoe sterker je financiële positie wordt.
Zie het als je interne gezondheidsscore. Een goed gevuld eigen vermogen geeft vrijheid, ruimte en rust. Wil je ontdekken hoe je je bedrijf financieel sterker maakt of welke zakelijke financiering bij je plannen past? BridgeFund kijkt graag met je mee, zodat jij kunt blijven ondernemen op jouw manier.
Veelgestelde vragen
Eigen vermogen is het bedrag dat overblijft wanneer je alle schulden van alle bezittingen van je onderneming aftrekt. Het laat zien welk deel van je bedrijf écht van jou is. Je vindt het aan de rechterkant van de balans, bij de passiva.
Met één simpele formule: totaal activa min totaal schulden. Bezittingen van 120.000 euro en schulden van 45.000 euro? Dan is je eigen vermogen 75.000 euro. Zo simpel is het (boekhoudjargon niet inbegrepen).
Omdat boekhouders eigen vermogen zien als een soort schuld van het bedrijf aan de eigenaar. Jij hebt geld, spullen of winst in het bedrijf gestopt en dat wordt administratief gezien als iets wat de onderneming aan jou ‘verschuldigd’ is.
Ja. Als je schulden hoger zijn dan je bezittingen, heb je een negatief eigen vermogen. Dat is een belangrijk waarschuwingssignaal. Je bedrijf is dan financieel kwetsbaar en financiers worden daar meestal niet warm van.
Winst verhoogt je eigen vermogen, verlies verlaagt het. Bij een eenmanszaak of vof hebben ook privéopnames en stortingen direct invloed. Wat je uit het bedrijf haalt of erin stopt, zie je terug op de balans.
Een sterk eigen vermogen betekent dat je tegen een stootje kunt, minder afhankelijk bent van geleend geld en meer ruimte hebt voor groei. Een laag of dalend eigen vermogen kan wijzen op risico’s of een onstabiele financiële basis.
Nee, en dit is waar veel ondernemers de mist in gaan. Eigen vermogen omvat ook bezittingen die helemaal niet liquide zijn, zoals inventaris, voertuigen of voorraad. Je kunt er dus niet zomaar boodschappen van doen.
De basis is hetzelfde, maar de inrichting verschilt. Bij een bv bestaat eigen vermogen uit aandelenkapitaal, reserves en ingehouden winst. Bij een eenmanszaak zijn privéopnames en stortingen direct van invloed op het eigen vermogen, omdat er geen scheiding is tussen privé en zakelijk.
Hoe financieel fit is jouw bedrijf?
Ontdek het via onze gratis checklist.
"*" geeft vereiste velden aan
