Wat is een stichting? Leer hier alles over deze rechtsvorm

Als ondernemer of zzp’er is het niet zo snel vanzelfsprekend dat je een stichting opricht, want het is een organisatie zonder winstoogmerk. En winst, laten we er eerlijk over zijn, is wat veel ondernemers drijft. Maar de kans dat je tijdens je carrière op een of andere manier met deze rechtsvorm in contact komt is levensgroot, en het kan zelfs voorkomen dat je ineens het ideële pad inslaat. Iets doen voor de onderneming zelf is tof, maar de medemens of de wereld vooruithelpen zonder winstoogmerk kan ook knetterondernemend zijn. Veel draait om geld, maar vooruitkomen in het leven heeft niet altijd met winst te maken, toch? Hoe het leven of jouw carrière als ondernemer ook loopt: het is altijd handig de ins en outs van de rechtsvorm ‘stichting’ te leren kennen.  

Wat is een stichting?

We beginnen bij het begin: wat is een stichting precies? Het is simpel: een stichting is een rechtsvorm voor maatschappelijke organisaties die niet gericht zijn op het behalen van winst, maar juist op het behalen van een bepaald doel. Denk aan goede doelen, culturele initiatieven, sportclubs of wetenschappelijk onderzoek, dit soort organisaties opereren vaak als stichting. In Nederland tellen we er zo’n 42.000. 

Winst maken met zo’n stichting mag wel, maar die winst moet altijd weer ten goede komen aan het gestelde doel. Alles voor een ander, bij de stichting! Maar denk eraan: een stichting kan wel degelijk commerciële activiteiten verrichten – een voorbeeld is een winkel die bij een goed doel hoort – maar die winst moet dus uiteindelijk het gestelde, ideële doel van de stichting ondersteunen. Als je puur winstmaken gewend bent is het misschien even wennen.

Wat komt er kijken bij de oprichting van een stichting?

Het oprichten van een stichting kost je 75 euro bij de Kamer van Koophandel. Daar komen gemiddeld nog zo’n 1000 euro aan notariskosten bij, want je hebt een notariële akte nodig. En hoewel je in tegenstelling tot bij een vereniging bij een stichting geen leden nodig hebt, moet er wel altijd een bestuur zijn. In de statuten van de stichting kan verder worden bepaald of er ook een Raad van Toezicht wordt aangesteld. 

Wie mag beslissingen maken voor of namens een stichting?

Als je een stichting opricht, maakt dat je niet de baas ervan: alleen het bestuur of de Raad van Toezicht kan beslissingen maken. Je kunt natuurlijk wel helpen om het bestuur van een stichting samen te stellen. 

Wat zijn de voor- en nadelen van een stichting of maatschappelijke organisatie oprichten?

Je organisatie als stichting oprichten heeft grote consequenties voor de mogelijkheden van je business. Daarom is het belangrijk om de voor- en nadelen te kennen. We sommen er een paar voor je op.

Voordeel 1:  beperkte aansprakelijkheid stichting

Een van de voordelen van een stichting is de beperkte aansprakelijkheid voor oprichters en bestuurders. Anders dan bij een eenmanszaak of vof ben je in een stichting niet aansprakelijk met privévermogen, ook niet als je in het bestuur zit. Een stichting is een rechtspersoon, wat betekent dat de stichting zélf aansprakelijk is voor haar schulden. Mocht de stichting in zwaar weer komen, dan is er geen sprake is van het verhalen van eventuele schulden op bijvoorbeeld bezit van de stichting. De bestuurders zijn in principe dus niet persoonlijk aansprakelijk, tenzij er sprake is van wanbeheer. 

Voordeel 2: fiscale en financiële voordelen

Stichtingen kunnen fiscale voordelen genieten, waaronder belastingvrijstellingen en aftrekposten. Als de stichting erkend is als ANBI (een algemeen nut beogende instelling) is er geen plicht om belasting over schenkingen en erfenissen af te dragen en hoeft de stichting geen btw over ontvangen giften te betalen. Zo kun je behoorlijk besparen. Ook kan het voor een stichting makkelijker zijn om subsidies aan te vragen, wat natuurlijk op de lange termijn weer een flinke stroom aan inkomsten kan genereren. Zoals gezegd: dat gaat dan natuurlijk alleen naar de stichting zelf, maar het helpt je als het goed is wel je doel te realiseren, en dat is simpelweg erg ondernemend, leerzaam, en over de hele linie een goed gevoel!

Nadeel 1: geen winstuitkering

Hoewel je bij een stichting niet persoonlijk aansprakelijk bent, is het ook niet mogelijk om winst uit te keren. Een stichting is dus absoluut geen geldboom, eerder een boom die vruchten draagt voor het algemeen welzijn. Ook krijgt het bestuur doorgaans geen salaris, enkel een onkostenvergoeding. Dit kan het soms lastiger maken om mensen te vinden. 

Nadeel 2: streng toezicht, logheid in beslissingen maken

Stichtingen staan onder streng toezicht en moeten zich houden aan strikte regels en regelgeving. Omdat er altijd een bestuur aan te pas komt en eventueel een Raad van Toezicht, kan het meer tijd kosten om beslissingen te maken. We willen het niet te zwaar brengen, of te negatief, maar heel snel meters maken doe je vaak niet: stichtingen kunnen wat logger zijn; wat stroperiger in de besluitvorming.

Nadeel 3: boekhouding, administratie en kosten

Een stichting moet de administratie altijd goed op orde hebben, inclusief de boekhouding. Dit kan geld kosten, ofwel door de tijd die het bestuur eraan kwijt is, ofwel aan kosten om het voor je te laten doen. De boekhouding van een stichting kan een flinke klus zijn. Niet leuk, wel nodig! Of ja, nodig? Zeg maar gerust: wettelijk verplicht. Deze boekhouding moet een accuraat beeld geven van de financiële positie van de stichting. Daarnaast moet de stichting elk jaar een balans en een staat van baten en lasten opstellen. Die jaarcijfers moeten jaarlijks gedeponeerd worden bij de Kamer van Koophandel. Tel die administratiekosten op bij de al eerder genoemde notariskosten om een stichting te beginnen en je ziet dat het duurder kan zijn om een stichting op te richten en bij te houden dan bijvoorbeeld een vof. 

We hopen dat je zo goed op de hoogte bent van de voor- en nadelen van een stichting, en dat het je in de toekomst helpt de juiste beslissing te nemen over welke rechtsvorm past bij jouw plan in het leven.