- Vereniging: gelijkgestemden verenigen, activiteiten organiseren, macht bij ledenvergadering, geen winst als doel, leden bepalen.
- Twee soorten: volledige rechtsbevoegdheid (notaris), beperkte rechtsbevoegdheid (informeel, aansprakelijkheid bestuurders).
- Voor- en nadelen: geen startkapitaal nodig, personeel aannemen, vrijstelling vennootschapsbelasting, aansprakelijkheid, sociale verzekeringen niet gedekt.
Een vereniging is een fijne manier om gelijkgestemden bij elkaar te brengen. Mensen met dezelfde hobby, hetzelfde geloof of dezelfde politieke overtuiging bijvoorbeeld. Maar ook ondernemers in een winkelcentrum of bewoners van een buurt verenigen zich.
Een vereniging is een handige rechtsvorm om activiteiten te organiseren. Zit jij eraan te denken om een vereniging op te richten voor maatschappelijke activiteiten of een buurtvereniging? Of heb je een ideëel doel voor ogen? Ook voor sport- of muzieklessen is een vereniging een prima rechtsvorm.
Wat is een vereniging?
Volgens de KVK is een vereniging “een organisatie die niet als doel heeft om winst te maken”. Dat betekent niet dat een vereniging geen winst mag maken, het is alleen geen doel op zich. Eventuele winst moet je gebruiken voor de activiteiten van de vereniging.
Verder bestaat een vereniging uit minimaal twee leden en ligt de macht echt bij de ledenvergadering. In die vergadering nemen de leden beslissingen over de vereniging, waarbij elk lid één stem heeft. De ledenvergadering benoemt ook het bestuur, dat meestal uit een aantal leden bestaat.
Twee soorten verenigingen
Van de vereniging als rechtsvorm zijn er eigenlijk twee soorten. Het verschil zit hem in het oprichten van de organisatie.
1. Vereniging met volledige rechtsbevoegdheid
Laat je de vereniging oprichten door de notaris, compleet met een notariële akte en statuten? Dan heb je een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid. In dit geval heeft de vereniging dezelfde mogelijkheden als Nederlandse staatsburgers. Je kunt als vereniging subsidie ontvangen, een zakelijke lening aangaan of zelfs een huis kopen.
Naast de notariële akte, schrijf je de vereniging ook in bij de KVK. Doe je dit niet, dan zijn alle oprichters hoofdelijk aansprakelijk. Dat kan voor problemen zorgen als de vereniging met schulden te maken krijgt. Overigens schrijven de meeste notarissen de vereniging na oprichting ook direct in bij de KVK.
2. Vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid
Van een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid, ook wel een informele vereniging, zijn de statuten niet opgenomen in de notariële akte. De beperkte rechtsbevoegdheid betekent dat de vereniging geen registergoederen (zoals vastgoed) kan aanschaffen en niet kan erven.
Bovendien zijn naast de vereniging ook de bestuurders privé aansprakelijk. Dat verandert als de vereniging ingeschreven is bij de KVK. In dat geval zijn de bestuurders alleen privé aansprakelijk als de vereniging haar financiële verplichtingen niet kan voldoen.
Hoe ziet de structuur van een vereniging eruit?
De ledenvergadering is het belangrijkste orgaan in de vereniging. Door te stemmen bepalen de leden wat de vereniging wel of niet doet.
En dat gaat ver. Want het voortbestaan, wijzigingen aan de statuten en het benoemen (of ontslaan) van het bestuur… alles gaat via de ledenvergadering. Ook het royeren van leden en goedkeuren van de jaarstukken.
Verder is er het bestuur, dat verantwoordelijk is voor de dagelijkse leiding. Als dit in de statuten is afgesproken, mag het bestuur overeenkomsten aangaan of zaken aanschaffen namens de vereniging. Als er statutair niets is geregeld, gaat het…. goed geraden: via de ledenvergadering.
De voor- en nadelen van een vereniging
Voor je een vereniging opricht, is het natuurlijk wel handig om te weten wat de voor- en nadelen zijn van deze rechtsvorm. We nemen de belangrijkste door.
Voordelen van een vereniging
- Je hebt geen startkapitaal nodig om een vereniging op te richten
- Je mag personeel aannemen
- Bij bescheiden winst kun je vrijstelling van vennootschapsbelasting krijgen
- Bij een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid ben je privé niet volledig aansprakelijk
Nadelen van een vereniging
- Je bent via de vereniging niet verzekerd voor de sociale verzekeringen
- Winst maken mag niet het doel van de vereniging zijn
- In een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid ben je als bestuurder privé aansprakelijk
Een vereniging oprichten
Om een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid op te richten moet je langs de notaris en de KVK, al schrijven de meeste notarissen je vereniging ook direct bij de KVK in. In de notariële akte staan naast alle bestuurders ook de statuten. Vervolgens is je vereniging een feit en klaar om de wereld te veroveren.
Het stelt allemaal vrij weinig voor. Je hebt ook geen startkapitaal nodig om een vereniging op te richten. Uiteraard werkt de notaris niet gratis. Gemiddeld kost een vereniging oprichten rond de € 600,-. Daar komt dan nog € 75,- voor de KVK-inschrijving bij.
Contributie in plaats van aandelen of startkapitaal
Zoals met elke rechtsvorm zijn de financiën van je vereniging cruciaal voor het voortbestaan ervan. Geld komt binnen in de vorm van contributie. Daarnaast mag je geld ophalen via donaties of inzamelingsacties. Die euro’s gebruik je om je doelen te bereiken.
De boekhouding van een vereniging
Eigenlijk is de boekhouding van een vereniging vrij overzichtelijk. Noodzakelijk zijn:
Ledenadministratie
Je bent qua inkomsten dus grotendeels afhankelijk van je leden. Nauwkeurige ledenadministratie is dan ook onmisbaar.
Btw-administratie
Een vereniging moet btw-aangifte doen. Dat betekent dat je inkomsten en uitgaven moet bijhouden om de btw daarvan af te dragen of terug te vorderen.
Jaarverslag inclusief begroting
Het bestuur van een vereniging moet elk jaar de begroting presenteren tijdens de ledenvergadering. De begroting moet ook in je boekhouding staan.
Vennootschapsbelasting
Soms beschouwt de Belastingdienst verenigingen als onderneming. Er is dan sprake van de zgn. ‘beperkte belastingplicht’. In dat geval moet je aangifte vennootschapsbelasting (interne link) doen en mogelijk belasting betalen.
Sociale premies en loonheffing
Personeel in loondienst betekent dat de vereniging ook een salarisadministratie moet bijhouden. Verder moet je in dat geval sociale premies en loonheffing (interne link) betalen.
Een vereniging zonder winst..of toch niet?
Vaak denken mensen dat een vereniging geen winst mag maken. Dat mag zeker wel, maar winst maken mag nooit het doel zijn. Wat ook niet mag is de winst onder de leden verdelen. Je moet deze gebruiken voor activiteiten van de vereniging. Meestal organiseren verenigingen maatschappelijke activiteiten of een ledenfeest. Voor sport- of muziekverenigingen komt de winst bijvoorbeeld goed van pas bij de aanschaf van nieuwe materialen.
Vrijstelling voor vennootschapsbelasting
Goed, over de winst die je maakt moet je als vereniging vennootschapsbelasting betalen. Maar als die winst niet al te groot is, kun je daarvoor vrijstelling krijgen. Mooi meegenomen toch?
De voorwaarden voor vrijstelling (2023):
- Je fiscale winst is in een jaar maximaal € 15.000,-
- Je fiscale winst is in een jaar meer dan € 15.000,-, maar samen met de fiscale winst van de voorgaande 4 jaar niet hoger dan € 75.000,-
Overigens zijn uitgaven als bestemming van de winst weer niet aftrekbaar. Materialen voor je vereniging, zoals sportattributen of muziekinstrumenten, zijn voor de Belastingdienst een bestemming voor je winst. De kosten voor organisatie van een evenement om geld binnen te halen zijn daarentegen wel aftrekbaar. Pff, schakel maar een accountant in voor dit soort details ☺
Ook als je met de vereniging giften doet zijn die niet aftrekbaar van je winst.
Het verschil tussen een vereniging en een stichting
Een vereniging en een stichting (interne link) lijken een beetje op elkaar. Het is niet zo gek dat ze vaak met elkaar verward worden. Het zijn wel degelijk twee verschillende rechtsvormen. Het is slim om je hierin te verdiepen, want je kunt een vereniging achteraf niet omzetten naar een stichting of vice versa.
Een vereniging heeft leden
Een vereniging heeft leden en dat is voor een stichting juist niet toegestaan.
Een vereniging is democratischer dan een stichting
Een vereniging heeft een ledenvergadering. Beslissingen worden democratisch genomen. Dat zorgt er in de praktijk vaak voor dat een stichting makkelijker beslissingen neemt.
De leden bepalen
Binnen een vereniging hebben de leden de grootste macht. Zij benoemen, controleren en ontslaan het bestuur. Dat werkt voor een stichting heel anders.
De statuten kunnen worden gewijzigd door de leden
Waar bij een stichting het bestuur statuten kan wijzigen, kan dit in een vereniging alleen door de ledenvergadering.
Is de vereniging de beste rechtsvorm voor jouw plan?
Voor je naar de notaris rent om een vereniging op te richten, is het handig om de vereniging te vergelijken met andere rechtsvormen. Als je heel commerciële plannen hebt, is een vereniging vaak niet zo gunstig. BridgeFund heeft een supermakkelijke vergelijking van alle rechtsvormen voor je klaarstaan, om je te helpen een goede keuze te maken. Leg je keuze altijd voor aan een accountant, zodat je zeker weet dat je de beste keuze voor jouw situatie maakt. Wie weet richt je binnenkort je vereniging op!
Veelgestelde vragen
Een informele vereniging is een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid. Bij een informele vereniging zijn de statuten niet opgenomen in de notariële akte. Hierdoor kan deze vereniging o.a. niet erven en geen registergoederen aanschaffen. Naast de vereniging zijn in dit geval ook de bestuurders privé aansprakelijk voor schulden.
Ja. Een vereniging is een rechtspersoon en als de vereniging volledige rechtsbevoegdheid heeft, ben je als bestuurder niet aansprakelijk voor schulden. Behalve als de vereniging niet is ingeschreven bij de KVK of bij wanbestuur.
Door via de notaris de stichting op te laten richten en deze in te schrijven bij de KVK. Je hebt geen startkapitaal nodig.
Het grootste verschil tussen een vereniging en een stichting is dat er bij een vereniging sprake is van leden. Voor een stichting is dit niet toegestaan.
Met een vereniging breng je gelijkgestemden bij elkaar. Bijvoorbeeld mensen met dezelfde hobby, politieke overtuiging of hetzelfde geloof. Ook zie je vaak dat winkeliers in hetzelfde winkelcentrum of buurtbewoners zich verenigen.
Het bestuur heeft de dagelijkse leiding over de vereniging. Wat het bestuur moet doen en welke verantwoordelijkheden het heeft, wordt bepaald door de leden van de vereniging.
