- Wat is het? De BBZ (Besluit bijstandverlening zelfstandigen) is een tijdelijke regeling van de overheid voor ondernemers die (tijdelijk) te weinig inkomen hebben om van te leven.
- Voor wie? Voor zelfstandigen met een levensvatbaar bedrijf die door omstandigheden in financieel zwaar weer zitten.
- Vormen van steun:
- BBZ-uitkering: tijdelijke aanvulling tot bijstandsniveau.
- BBZ-krediet: lening voor bedrijfskapitaal tot ongeveer € 250.000.
- Aanvragen: via de Sociale Dienst van je gemeente, met o.a. je KvK-inschrijving, jaarcijfers en inkomensgegevens.
- Let op: de behandeling duurt gemiddeld 8 tot 13 weken en de voorwaarden verschillen per gemeente.
Soms zit je als ondernemer even niet lekker in de cijfers. Het aantal betaalde facturen loopt trager binnen dan je had gehoopt, je buffer is op en de Belastingdienst klopt gewoon op tijd aan. Dan is er de BBZ-regeling: een vangnet van de overheid voor zelfstandigen die tijdelijk in zwaar weer zitten.
BBZ staat voor Besluit bijstandverlening zelfstandigen. Een mond vol, maar het idee is simpel: de overheid helpt je tijdelijk vooruit, zodat je niet meteen kopje-onder gaat. Dat kan met een uitkering (als gift) of een krediet (als lening). Zie het als een noodpakket voor ondernemers: geen luxe cruise, maar een reddingsboei om de storm uit te zitten. In dit artikel leggen we stap voor stap uit wat de BBZ precies is, wie ervoor in aanmerking komt, hoe je ‘m aanvraagt en wat de alternatieven zijn als de regeling niet bij je past.
Wat is de BBZ-regeling?
De BBZ-regeling is een vorm van tijdelijke bijstand voor zelfstandige ondernemers die (tijdelijk) te weinig verdienen om van te leven. De regeling helpt je om je bedrijf draaiende te houden zonder direct de handdoek in de ring te gooien. Het is ooit in het leven geroepen om ondernemers een kans te geven op herstel in plaats van schuldsanering. Oftewel: liever een opstart dan een afgang.
De regeling heeft twee smaken:
- BBZ-uitkering: een tijdelijke aanvulling (lees: gift) op je inkomen tot bijstandsniveau.
- BBZ-krediet: een lening om rekeningen te betalen of te investeren in je bedrijf.
De uitvoering ligt bij de gemeente. Zij beoordelen of jouw onderneming nog levensvatbaar is en of je echt financiële steun nodig hebt. Daarvoor hebben ze informatie van je nodig. Denk aan het urencriterium, je inkomen, vermogen en toekomstperspectief van je bedrijf. Let op: de voorwaarden en hoogte van de BBZ-steun verschillen per gemeente. Woon je in Amsterdam, Rotterdam of Den Bosch? De aanpak en snelheid kunnen flink uiteenlopen. Check daarom altijd de website van jouw gemeente voordat je een aanvraag doet.
De BBZ is dus geen vrijbrief voor ondernemers die ‘even’ een gat in de begroting willen dichten. Het is enkel een steun in de rug voor wie tijdelijk in de knel zit en een realistisch plan heeft om weer vooruit te komen.
Tip: Er zijn schattingen dat tienduizenden ondernemers tijdens de coronapandemie via de BBZ‐ of aanverwante regelingen steun kregen als tijdelijke reddingsboei. De exacte aantallen verschillen per bron.
- Leslie
- Content Manager
Voor wie is de BBZ bedoeld?
De BBZ-regeling is er voor zelfstandige ondernemers die tijdelijk te weinig verdienen om van te leven, maar wél een levensvatbaar bedrijf hebben. Dus: het gaat even mis, maar niet voorgoed. Je komt in aanmerking als je aan een paar duidelijke voorwaarden voldoet:
- Je zit (tijdelijk) onder het sociaal minimum. Je inkomen en vermogen – ook dat van je partner – mogen niet boven de bijstandsnorm liggen.
- Je bent zelfstandig ondernemer. Dat kan als zzp’er, vof-partner, dga van een bv of als starter die nog in de opbouwfase zit.
- Je werkt minstens 1.225 uur per jaar in je bedrijf. Dat is het bekende urencriterium van de Belastingdienst: gemiddeld 24 uur per week.
- Je woont en werkt in Nederland. Zowel jij als je onderneming staan ingeschreven bij een Nederlandse gemeente.
- Je bedrijf is levensvatbaar. De gemeente beoordeelt of er realistisch uitzicht is op herstel of groei. Een tijdelijk dipje is prima, maar een structureel verliesgevend bedrijf niet.
De BBZ is dus bedoeld als vangnet, niet als structurele inkomensaanvulling. Heb je gewoon een trage maand of wacht je nog op de betaling van één grote factuur, dan is het waarschijnlijk geen match.
Tip: veel gemeenten bieden vooraf een online BBZ-check aan, waarmee je binnen een paar minuten weet of je in aanmerking komt. Handig om teleurstelling (en papierwerk) te besparen.
- Leslie
- Content Manager
De BBZ-uitkering: tijdelijke bijstand voor ondernemers
De gemeente beoordeelt dus hoeveel steun je krijgt. Daarbij kijken ze naar je verwachte inkomsten, gezinssituatie en je bedrijf. Vaak krijg je eerst een voorschot, daarna volgt een definitieve berekening.
- Hoogte: de uitkering vult je inkomen aan tot het sociaal minimum, afhankelijk van je leefsituatie (alleenstaand, samenwonend, met of zonder kinderen).
- Duur: meestal maximaal 12 maanden. Starters of ondernemers met bijzondere omstandigheden (bijvoorbeeld ziekte of scheiding) kunnen soms tot 36 maanden ondersteuning krijgen.
- Terugbetaling: blijkt achteraf dat je meer hebt verdiend dan verwacht, dan moet je (een deel van) de uitkering terugbetalen.
De uitkering is dus tijdelijke inkomensondersteuning, niet bedoeld als langdurige oplossing. De gedachte is dat je met een beetje financiële ademruimte weer zelf vooruit kunt.
Let op: de BBZ-uitkering is meestal belastingvrij, maar kan invloed hebben op andere toeslagen of gemeentelijke regelingen. Check dit altijd even bij je gemeente of boekhouder voordat je je aanvraag indient.
- Leslie
- Content Manager
Het BBZ-krediet: tijdelijk bedrijfskapitaal via de gemeente
Heb je niet zozeer een inkomenstekort, maar vooral liquiditeitsproblemen? Dan kun je via de BBZ-regeling ook zakelijk krediet aanvragen. Daarmee kun je rekeningen betalen, voorraad inkopen of een noodzakelijke investering doen om je bedrijf overeind te houden. Het BBZ-krediet lijkt op een gewone zakelijke lening, maar met gunstigere voorwaarden en minder commerciële druk. Het is bedoeld als tijdelijk duwtje in de rug, niet als structurele financiering.
Zo werkt het:
- Voor wie: vooral voor gevestigde ondernemers die minimaal 1,5 jaar actief zijn. Starters kunnen soms ook meedoen, afhankelijk van de gemeente.
- Hoogte: momenteel kun je maximaal ongeveer €248.000 tot €253.000 lenen, afhankelijk van je gemeente en de actuele peildatum. Deze bedragen worden jaarlijks per 1 januari geïndexeerd.
- Rente: gemiddeld rond de 8% per jaar. Dat is iets lager dan bij veel commerciële leningen, maar nog steeds een serieus percentage.
- Looptijd: maximaal 10 jaar, met maandelijkse aflossingen die worden afgestemd op wat je bedrijf aankan.
- Toetsing: de gemeente beoordeelt of je onderneming levensvatbaar is en of de lening bijdraagt aan herstel, niet aan uitstel van het onvermijdelijke.
Wist je dat…Een BBZ-krediet kan worden gecombineerd met een reguliere zakelijke financiering, zolang je de totale lening kunt verantwoorden? Sommige ondernemers gebruiken de BBZ als opstap om later via een bank of financier als BridgeFund extra groeikapitaal aan te trekken.
- Leslie
- Content Manager
BBZ aanvragen: zo pak je het slim aan
Een BBZ-aanvraag is niet ingewikkeld, maar wél precies. Gemeenten willen bewijs zien dat je bedrijf levensvatbaar is en dat je de steun echt nodig hebt. Hieronder lees je stap voor stap hoe het werkt, en wat je kunt doen om je kansen te vergroten.
Stap 1. Check of je in aanmerking komt
Voordat je begint met formulieren invullen: doe eerst de BBZ-check op de website van je gemeente of het ondernemersloket. Daarmee zie je snel of het zin heeft om aan te vragen.
Tip: Vraag niet te laat aan. Gemeenten zijn niet happig op noodaanvragen van bedrijven die al technisch failliet zijn. Hoe eerder je aanklopt, hoe groter je kans op goedkeuring.
Stap 2. Verzamel de juiste documenten
Gemeenten zijn dol op papierwerk. Zorg dat je dit paraat hebt:
- Uittreksel van de Kamer van Koophandel
- Recente jaarcijfers of winstprognose
- Urenregistratie (minimaal 1.225 uur per jaar)
- Inkomens- en vermogensgegevens (ook van je partner)
- Ondernemingsplan (voor starters of herstructurering)
Tip: Laat je ondernemingsplan vooraf checken door je boekhouder of een ondernemersadviseur. Een goed onderbouwd plan vergroot je kans op goedkeuring aanzienlijk.
Stap 3. Dien je aanvraag in bij de gemeente
De BBZ wordt uitgevoerd door de Sociale Dienst van je gemeente. Op hun website vind je meestal een online formulier of een speciaal ondernemersloket waar je je aanvraag indient.
Stap 4. Wacht op beoordeling
De gemeente bekijkt of je aan de voorwaarden voldoet:
- Ben je écht zelfstandig ondernemer?
- Werk je voldoende uren in je bedrijf?
- Is je onderneming nog levensvatbaar?
- Zit je (tijdelijk) onder de bijstandsnorm?
Dat onderzoek kan een paar weken duren, afhankelijk van de drukte en de gemeente.
Stap 5. Ontvang je besluit (en eventueel een voorschot)
Bij goedkeuring hoor je of je een uitkering of krediet krijgt, inclusief voorwaarden en terugbetalingsregels. In sommige gevallen krijg je alvast een voorschot, zodat je niet weken hoeft te wachten op geld.
Tip: De behandeltermijn van een BBZ-aanvraag varieert, maar duurt bij de meeste gemeenten zo’n 13 weken. Een compleet dossier versnelt het proces enorm. Vraag het dus op tijd aan, voordat het water je echt aan de lippen staat.
BBZ terugbetalen: wat je moet weten
Voor niks gaat de zon op, ook niet bij de BBZ. Afhankelijk van het type steun dat je krijgt – uitkering of krediet – moet je soms (een deel van) het bedrag terugbetalen. Hoe dat precies werkt, verschilt per situatie.
1. BBZ-uitkering: mogelijk deels terugbetalen
De meeste gemeenten keren de BBZ-uitkering eerst als voorschot uit. Zodra je inkomsten over het steunjaar bekend zijn (bijvoorbeeld via je belastingaangifte), rekent de gemeente af.
- Heb je minder verdiend dan verwacht? Dan hoef je niets terug te betalen, of krijg je soms zelfs een nabetaling.
- Heb je méér verdiend dan verwacht? Dan moet je het verschil terugstorten.
De reden is simpel: de BBZ vult je inkomen aan tot bijstandsniveau. Verdien je uiteindelijk genoeg, dan is de aanvulling achteraf niet meer nodig.
2. BBZ-krediet: altijd terugbetalen, met rente
Vraag je een BBZ-krediet aan, dan weet je van tevoren dat het om een lening gaat.
- Rente: gemiddeld rond de 8% per jaar.
- Looptijd: maximaal 10 jaar.
- Aflossing: in maandelijkse termijnen, afgestemd op wat je bedrijf financieel aankan.
De gemeente kan tussentijds evalueren of je onderneming volgens plan herstelt. Gaat het goed? Dan kun je soms versneld aflossen. Gaat het slechter? Dan kan er tijdelijk betalingsuitstel volgen, maar kwijtschelding komt zelden voor.
Tip: Bewaar al je BBZ-documenten: brieven van de gemeente, inkomensramingen, besluiten en betalingsbewijzen. Als er later onduidelijkheid ontstaat of je bezwaar wilt maken, is een nette administratie goud waard.
Wist je dat… Gemeenten de ontvangen BBZ-leningen uiteindelijk zelf weer moeten verantwoorden aan de Rijksoverheid? Dat verklaart waarom ze zo strak zijn op bewijs, rapportages en aflossingsdiscipline.
- Leslie
- Content Manager
De voordelen en nadelen van de BBZ-regeling
De BBZ kan een redder in nood zijn, maar het is geen gratis ticket naar rust en herstel. Om te bepalen of dit écht bij jouw situatie past, is het slim om de plus- en minpunten even naast elkaar te leggen.
De voordelen:
- Een financieel vangnet: de BBZ voorkomt dat je direct je spaargeld moet aanspreken of in de schulden raakt als je omzet tijdelijk inzakt.
- Lening zonder bankgedoe (maar mét papierwerk): via de gemeente kun je bedrijfskapitaal lenen, ook als banken of financiers even niet staan te springen. Verwacht alleen geen instant goedkeuring: een BBZ-aanvraag duurt gemiddeld zo’n 8 tot 13 weken, en de gemeente wil graag ál je cijfers zien. Dus ja, minder commerciële druk, maar zeker niet minder administratie.
- Tijd om te herstellen: de regeling geeft je tijdelijk lucht zodat je kunt werken aan herstel, herstructurering of doorstart.
De nadelen:
- Geen gratis geld: de meeste BBZ-steun is een zakelijke lening of een voorschot dat later deels kan worden teruggevorderd.
- Trage molens: gemeenten nemen hun tijd voor de toetsing, administratie en herberekeningen. Reken dus niet op geld binnen een paar dagen.
- Verschillen per gemeente: wat in Utrecht soepel gaat, kan in Tilburg weken duren. De regels en drempels verschillen lokaal.
- Strenge voorwaarden: de gemeente kijkt kritisch naar je levensvatbaarheid, het urencriterium en je vermogen. De toets is allesbehalve vrijblijvend.
De BBZ is dus geen structurele oplossing, maar een tijdelijke reddingsboei. Heb je een kansrijk bedrijf dat alleen even problemen met de cashflow heeft, dan kan het precies het steuntje in de rug zijn dat je nodig hebt. Heb je structurele verliezen of nauwelijks opdrachten, dan is het misschien tijd om naar een andere oplossing te kijken.
Wist je dat… Volgens Kamer van Koophandel ruim één op de tien ondernemers nu of in het komende halfjaar financiering of een lening nodig heeft?
- Leslie
- Content Manager
Alternatieven voor de BBZ-regeling
De BBZ is een nuttig vangnet, maar niet altijd de snelste of makkelijkste oplossing. Gelukkig zijn er andere regelingen en financieringsvormen die je kunt overwegen als je bedrijf tijdelijk extra ademruimte nodig heeft.
1. Zakelijk krediet via een financier
Een zakelijk krediet is vaak de snelste manier om tijdelijk kapitaal vrij te maken. Je regelt het online, zonder gemeentelijke toetsing of uitgebreide rapporten. Zo’n zakelijk krediet is handig als je bedrijf levensvatbaar is, maar je simpelweg even krap zit door openstaande facturen of een tegenvallend kwartaal.
Meer weten? Lees ook Wat is een zakelijk krediet en hoe werkt het?
2. BMKB-regeling (Borgstelling MKB-kredieten)
De overheid staat bij de BMKB-regeling garant voor een deel van je lening bij de bank. Handig als je te weinig zekerheden hebt om zelf onderpand te bieden, maar wél een goed ondernemingsplan kunt laten zien. Je vraagt de BMKB meestal aan via je bank.
3. Lokale subsidies of ondernemersfondsen
Sommige gemeenten en provincies bieden subsidies of stimuleringsfondsen voor ondernemers die willen verduurzamen, innoveren of digitaliseren. Dat kan een aantrekkelijk alternatief zijn als je vooral wilt investeren in de toekomst in plaats van overleven.
4. Andere inkomensregelingen
Valt ondernemen tijdelijk niet te combineren met ziekte, zorg of andere omstandigheden? Dan zijn er soms andere regelingen via het UWV of je gemeente, zoals een arbeidsongeschiktheidsuitkering of bijstand bij bedrijfsbeëindiging.
Tip: Gebruik de BBZ alleen als het echt moet. Als je bedrijf gezond is maar je cashflow hapert, is een commerciële financiering vaak sneller, flexibeler en minder belastend.
- Leslie
- Content Manager
Conclusie: BBZ is geen plan A, maar wél een prima plan B
De BBZ-regeling is geen magische oplossing, maar wel een betrouwbaar vangnet als je bedrijf tijdelijk in zwaar weer zit. De uitkering houdt je hoofd boven water, het krediet kan je helpen om door te starten. Maar eerlijk is eerlijk: het traject kost tijd, geduld en papierwerk. En soms besluit de gemeente dat je onderneming nét niet ‘levensvatbaar genoeg’ is, wat een frustrerend stempel kan zijn voor iemand die simpelweg even pech heeft.
Zie de BBZ daarom als plan B: een noodrem, geen groeistrategie. Heb je juist een bedrijf dat toekomst heeft, maar vooral even cashflow mist? Dan is het vaak slimmer om te kijken naar een zakelijk krediet. Dat kan binnen 24 uur geregeld zijn, zonder eindeloze formulieren of toetsing door drie afdelingen. Zo blijft de BBZ wat het hoort te zijn: een vangnet. Niet de enige weg omhoog.
Veelgestelde vragen
De BBZ (Besluit bijstandverlening zelfstandigen) is een overheidsregeling voor ondernemers die tijdelijk te weinig verdienen om van te leven. De gemeente kan je helpen met een BBZ-uitkering (een tijdelijke aanvulling tot bijstandsniveau) of een BBZ-krediet (een lening voor bedrijfskapitaal). Het doel is om zelfstandigen door een moeilijke periode heen te helpen, zonder dat ze meteen hoeven te stoppen met ondernemen.
De hoogte van de uitkering hangt af van je gezinssituatie, inkomen en vermogen. De gemeente vult je inkomen aan tot de bijstandsnorm die voor jou geldt. Voor 2025 ligt die norm rond de € 1.345 per maand voor alleenstaanden en € 1.922 voor gehuwden of samenwonenden (exclusief vakantietoeslag). De verwachting is dat deze bedragen in 2026 licht stijgen met de inflatie.
Je dient je aanvraag in bij de Sociale Dienst van de gemeente waar je woont. Daarvoor heb je je KvK-inschrijving, recente jaarcijfers, urenadministratie en inkomensgegevens nodig. Veel gemeenten hebben een digitaal ondernemersloket waar je direct kunt zien welke documenten vereist zijn.
Dat hangt af van de vorm van ondersteuning. De BBZ-uitkering is meestal een tijdelijke gift, maar als je later meer hebt verdiend dan verwacht, kan de gemeente een deel terugvorderen. Het BBZ-krediet is wél een lening die je altijd terugbetaalt, meestal binnen tien jaar en met een rente van ongeveer 8 procent.
Gemiddeld duurt het tussen de 8 en 13 weken voordat de gemeente een beslissing neemt. Dat lijkt lang, maar de aanvraag is vrij uitgebreid: de gemeente beoordeelt niet alleen je cijfers, maar ook de levensvatbaarheid van je bedrijf. Sommige gemeenten kunnen in dringende gevallen een voorschot geven.
Een BBZ-krediet is een noodlening via de gemeente, bedoeld om je bedrijf overeind te houden. De toetsing is uitgebreid, maar de rente en voorwaarden zijn gunstiger dan bij commerciële partijen. Een gewone zakelijke lening, zoals via BridgeFund, is sneller geregeld en flexibeler af te lossen, maar wordt alleen verstrekt aan levensvatbare bedrijven met voldoende cashflow.
Je komt in aanmerking als je minimaal 1.225 uur per jaar werkt als zelfstandige, in Nederland woont, een levensvatbaar bedrijf hebt en (tijdelijk) te weinig inkomen of vermogen hebt om van te leven. Twijfel je? De meeste gemeenten bieden een korte online BBZ-check waarmee je snel ziet of je in aanmerking komt.
In 2025 kun je via de BBZ maximaal zo’n € 248.000 lenen. Het exacte bedrag dat jij krijgt, hangt af van je situatie en het oordeel van de gemeente. De verwachting is dat dit plafond in 2026 vergelijkbaar blijft.
Nee, het is echt bedoeld als tijdelijke overbrugging. De regeling helpt je door een moeilijke periode, maar lost geen structurele problemen op. Wil je investeren of groeien, dan kun je beter kijken naar reguliere zakelijke financieringen of innovatieregelingen.
